Ngoại hình

Đại Ngọc là đóa phù dung sương gió điểm sầu, thanh lệ thoát tục, xinh đẹp mềm mại. Cô Lâm muội muội như Thần Tiên từ trên trời giáng hạ xuống nhân gian, vừa xinh xắn nhu mì, lại thanh nhã lanh lẹ. Đại Ngọc giữ vững tinh thần Đạo gia phản bổn quy chân, tiêu diêu tự tại, có phong thái nhàn nhã phiêu dật, dáng vẻ thanh cao thoát tục, phong nhã xuất thế siêu quần, tiên khí phiêu dật mỹ diệu, trên thế gian thật khó có ai sánh bằng, đến nỗi Giả Bảo Ngọc lần đầu gặp nàng đã đòi đập viên Thông Linh bảo ngọc của mình. Khi mới đến phủ Vinh quốc, nàng được miêu tả:

Đôi lông mày điểm màu khói lạt, dường như cau mà lại không cau; đôi con mắt chứa chan tình tứ, dáng như vui mà lại không vui. Má hơi lúm, có vẻ âu sầu; Người hơi mệt trông càng tha thướt. Lệ rớm rưng rưng, hơi ra nhè nhẹ. Vẻ thư nhàn, hoa rọi mặt hồ; dáng đi đứng, liễu nghiêng trước gió. Tim đọ Tỉ Can hơn một trăm khiếu, bệnh so Tây Tử trội vài phân.

Còn Hưng Nhi, vốn là người trong nhà, khi hình dung về Lâm Đại Ngọc và Tiết Bảo Thoa thì nói rằng:

"…Hai chị em họ hoặc là ngồi xe ra ngoài, hoặc là gặp nhau trong khuôn viên, chúng tôi ngay đến cả thở cũng không dám thở mạnh nữa là, chỉ sợ chẳng may thở mạnh quá, sẽ thổi ngã Lâm cô nương mất; hoặc như hơi thở ấm quá, sẽ tan chảy Tiết cô nương thì thật là nguy".

Vài lần, Đại Ngọc được tác giả so sánh vẻ đẹp với Tây Thi, như Hồi 27: "Đình Trích Thúy, Dương Phi đùa bướm trắng; Mộ Mai Hương, Phi Yến khóc hoa tàn". Hình ảnh đầy thi vị Đại Ngọc chôn hoa đã trở thành hình ảnh kinh điển trong văn học, khắc họa rõ nét một Đại Ngọc tuyệt mỹ cùng tâm hồn đa sầu đa cảm, mong manh như giọt pha lê dễ vỡ của nàng. Khi Bảo Ngọc ngó thấy Linh Quan vạch vẽ chữ "Tường" trên mặt đất liền đoán rằng con bé học theo Đại Ngọc chôn hoa, và gọi đó là trò Đông Thi vờ nhăn mặt, không có gì hay mà còn đáng chán. (Tây Thi đời Chiến quốc nhan sắc tuyệt vời, khi nhăn mặt lại càng đẹp. Ở phía đông trong làng có một người con gái rất xấu, thấy thế cũng bắt chước. Nhưng khi cô ta nhăn mặt, người giàu trông thấy phải đóng cửa, không dám nhìn, người nghèo trông thấy phải đem cả vợ con trốn đi nơi khác). Đến bọn con hầu, người ở trong nhà cũng lén gọi Lâm Đại Ngọc là "nàng Tây Thi đa bệnh," vừa vì nàng có nhan sắc hơn người, vừa vì Đại Ngọc ốm đau luôn. Trong toàn bộ Hồng Lâu Mộng, ngoài Đại Ngọc và Tình Văn ra, không còn ai được ví với nàng Tây Thi nữa. Nhưng cũng đúng với câu hồng nhan bạc mệnh, số phận của cả hai cũng thật đau xót, đúng như bài vịnh Tây Thi mà Đại Ngọc đã viết trong chùm thơ Ngũ mỹ:

Trôi theo hoa sóng ngán cho đời,

Luống để vua Ngô nhớ thiếp hoài.

Đừng bảo Đông Thi nhăn mặt vụng,

Bạc đầu mà vẫn giặt bên khơi.

Tính cách

Đại Ngọc tinh khôn, nói lời bỡn cợt, thường rơi vào tình trạng u uẩn, triền miên trong nghĩ ngợi suy tư, tâm hồn nàng vô cùng nhạy cảm như một sợi tơ đàn mảnh mai, bất kể một giọt mưa thu hay tơ liễu bay đều âm vang một điều bi thương đứt ruột, lại cám cảnh ăn nhờ ở đậu nên tính tình càng thêm sầu bi, cô độc, chuyện gì cũng nghĩ sâu sắc hơn người, thân thể lẫn tâm hồn đều yếu đuối như giọt sương mai là một trong những tính cách thú vị và nổi bật nhất trong Hồng Lâu Mộng. Sở dĩ tính cách Đại Ngọc như vậy một phần do hoàn cảnh côi cút của nàng, một phần do nàng có lòng yêu Bảo Ngọc, từ yêu đâm ra ghen, càng ghen lại càng mẫn cảm với những bóng hồng xung quanh anh ta. Đối tượng gây hiềm khích của Đại Ngọc cũng tương ứng với thứ bậc của nàng. Đại Ngọc ghen với Bảo Thoa và Tương Văn; chiếc khóa vàng, con kỳ lân vàng, và điềm báo "kim ngọc lương duyên" khiến nàng bứt rứt không thôi.

Bảo Thoa cũng gần gũi Bảo Ngọc vậy, song vì sao nàng không bao giờ chạm được vào trái tim Bảo Ngọc? Đó là vì Bảo Thoa ăn mặc giản dị, được lòng trên dưới, đáng kính đáng yêu… song nàng không hiểu được chí hướng của Bảo Ngọc, một mực khuyên chàng học hành, đỗ đạt, làm quan. Nàng có biết đâu Bảo Ngọc sinh ra trong trời đất này chỉ để nếm trải thất tình lục dục của con người, để đốt cháy trái tim đến tận cùng, buông thả cho "lửa nhiệt độc" tình ái bẩm sinh dẫn chàng ta đến đâu thì đến. Viên ngọc là hòn đá hóa thành, sau khi mất đi em Lâm, Bảo Ngọc lại quay trở về làm hòn đá lãnh đạm với đời.

Bảo Thoa có yêu Bảo Ngọc không? Có. Nhưng nàng có sẵn sàng hủy mình vì tình yêu đó chăng? Không. Chỉ có Đại Ngọc tự hủy hoại bản thân khi tình yêu tan vỡ. Đại Ngọc cắt dây đeo ngọc chính là điềm báo số phận của nàng. Trong câu chuyện này, chỉ có Đại Ngọc dám cháy hết mình cho tình yêu, bất chấp kết quả bi đát.

Đại Ngọc tuy có tình cảm mãnh liệt với Bảo Ngọc, song mối quan hệ đó hoàn toàn trong sạch, không vướng nhơ bẩn của tình dục. Trong Hồng Lâu Mộng, Đại Ngọc đã cùng nằm chung một giường với Bảo Ngọc (Đại Ngọc khi nằm ngủ trưa) nhưng nàng vẫn là xử nữ băng thanh ngọc khiết. Ngược lại, Bảo Thoa là người có quan hệ chăn gối với Bảo Ngọc, nhưng mãi là "đồng sàng dị mộng". Đại Ngọc trút hơi thở cuối cùng trong khi người yêu làm lễ hợp cẩn với người con gái khác, âu cũng là số kiếp sinh ra để trả nợ tình kiếp trước bằng nước mắt.

Theo Tào Tuyết Cần, nghiệp chướng ái tình của Lâm Đại Ngọc chính là phải chịu cảnh "hoài công biết nhau" với Bảo Ngọc. Đại Ngọc chia sẻ với Bảo Ngọc mối tình đằm thắm, song tất cả chỉ là uổng phí. Có lẽ đến lúc chết, Đại Ngọc vẫn không thể nhắm mắt được vì những câu hỏi luẩn quẩn:

Bảo rằng chả có duyên đâu,

Thì sao lại được gặp nhau kiếp này?

Bảo rằng sẵn có duyên may,

Thì sao lại đổi thay lời nguyền?

Lâm Đại Ngọc có thể không hiểu, nhưng người đọc không thể không hiểu: chính cuộc tình tưởng chừng như vô thường, "bóng trăng đáy nước, hoa rọi trong gương" đó mới là ái tình thật sự. Vì khi giấc mộng lầu hồng chấm dứt, cát bụi lại trở về với cát bụi, giả và chân dần lộ rõ thì chỉ còn lại mối ơn đằm thắm của Thần Anh với Giáng Châu còn sống lại mãi với nhân gian. Tình chỉ đẹp khi còn dang dở là vậy!

Tài năng

Lâm Đại Ngọc là tâm hồn thi phú đích thực. Tài năng của nàng vượt trội hẳn so với đám quần thoa Giả phủ. Nàng vốn thông minh thiên bẩm, lại đọc nhiều học rộng, cầm kì thi họa đều thông hiểu. Trong đó nổi bật nhất là tài ngâm vịnh. Thơ Đại Ngọc tình tứ, đẹp đẽ nhưng luôn ám ảnh một nỗi sầu bi ai oán về thân phận mỏng manh như hoa trôi bèo dạt, khí độ u uất, thấm đẫm nước mắt như cuộc đời nàng. Thực chất tất cả thơ văn trong Hồng Lâu Mộng đều là do chính Tào Tuyết Cần sáng tác.

Các bài thơ ngâm cúc ở Ngẫu Hương tạ

Vịnh cúc (bản dịch: Vũ Bội Hoàng)

Sớm tối ma thơ lẩn quất hoài,Quanh rào tựa đá khẽ ngâm chơi.Sương kề ngọn bút thơ giàu tứ,Trăng rọi trên môi giọng ngát mùi.Mối hận ngấm ngầm đề chật giấy,Lòng thu giãi tỏ biết chăng ai?Phẩm bình từ lúc nhờ Đào lệnhCao tiết nghìn thu rộn khắp nơi.

Vấn cúc (bản dịch: Vũ Bội Hoàng)

Chẳng biết thu đâu để hỏi chào,Vườn đông lẩm nhẩm chắp tay vào.Xa đời ngất ngưởng cùng ai đấy?Biếng nở lừ đừ khéo chậm sao?Vườn móc sân sương buồn kể mấy?Nhạn về sâu ốm nhớ chăng nào?Đừng cho không đáng cùng đời truyện,Biết nói thì đây truyện chút nao.

Cúc mộng (bản dịch: Vũ Bội Hoàng)

Bên rào say giấc tiết thu trong,Trăng đấy hay mây hãy đợi cùng.Hoa bướm tiên nào màng Tất lại(3)Nặng thề bạn những nhớ Đào công.Mơ màng theo nhạn đàn xao xác,Sửng sốt thương sâu tiếng não nùng,Tỉnh giấc, nỗi niềm ai đã tỏ?Cỏ khô khói lạnh ngổn ngang lòng!

Thu song phong vũ tịch

Bài này trong hồi 45 của Hồng Lâu Mộng, viết theo đề "Đại biệt ly" của nhạc phủ, dựa theo "Xuân giang hoa nguyệt dạ" (Trương Nhược Hư).

秋窗風雨夕秋花慘淡秋草黃，耿耿秋燈秋夜長。已覺秋窗秋不盡，那堪風雨助淒涼。助秋風雨來何速，驚破秋窗秋夢續。抱得秋情不忍眠，自向秋屏移淚燭。淚燭搖搖箬短檠，牽愁照恨動離情。誰家秋院無風入？何處秋窗無雨聲？羅衾不奈秋風力，殘漏聲催秋雨急。連宵脈脈復颼颼，燈前似伴離人泣。寒煙小院轉蕭條，疏竹虛窗時滴瀝。不知風雨幾時休，已教淚洒窗紗濕。

Thu song phong vũ tịchThu hoa thảm đạm thu thảo hoàngCảnh cảnh thu đăng thu dạ trườngDĩ giác thu song thu bất tậnNá kham phong vũ trợ thê lươngTrợ thu phong vũ lai hà tốcKinh phá thu song thu mộng tụcBão đắc thu tình bất nhẫn miênTự hướng thu bình di lệ chúcLệ chúc dao dao nhược đoản kềnhKhiên sầu chiếu hận động ly tìnhThùy gia thu viện vô phong nhập ?Hà xứ thu song vô vũ thanh ?La khâm bất nại thu phong lựcTàn lậu thanh thôi thu vũ cấpLiên tiêu mạch mạch phục sưu sưuĐăng tiền tự bạn ly nhân lậpHàn yên tiểu viện chuyển tiêu điềuSơ trúc hư song thì tích lịchBất tri phong vũ kỷ thì hưuDĩ giao lệ sái song sa thấp

Đêm mưa gió bên song thu (Người dịch: nhóm Vũ Bội Hoàng)Sang thu hoa cỏ úa vàng,Đèn thu trằn trọc đêm trường đầy thu.Song thu thu vẫn trơ trơ.Lạnh lùng giờ lại gió mua thêm càng.Đòi cơn mưa gió phũ phàng,Sang thu tan giấc mơ màng từ đây.Bận lòng nào nỡ ngủ say,Bình kia bước tới, sáp này khêu cao,Tờ mờ ngọn sáp dọi vào,Này buồn, này giận nao nao khôn cầm.Nhà nào gió chẳng tới thăm?Nơi nào mưa chẳng rì rầm bên song?Gió thu lạnh toát chăn hồng,Mưa thu như giục tiếng đồng hồ reo.Đêm đêm rả rích rì rào,Trước đèn như muốn nghẹn ngào cùng ai.Buồn tênh khói lạnh phía ngoài,Trúc thưa cửa vắng bên tai lầm rầm.Lúc nào gió tắt mưa cầm,Thì đây lệ đã ướt đầm song the.

Táng hoa từ

Bài này trong hồi 27 của Hồng Lâu Mộng, cảnh Đại Ngọc chôn hoa.

葬花詞花謝花飛花滿天，紅消香斷有誰憐？遊絲軟系飄春榭，落絮輕沾扑繡簾。簾中女兒惜春暮，愁緒滿懷無著處。手把花鋤出繡簾，忍踏落花來復去？柳絲榆莢自芳菲，不管桃飄與柳飛。桃李明年能再發，明年閨中知有誰？三月香巢初壘成，梁間燕子太無情。明年花發雖可啄，卻不道人去梁空巢已傾。一年三百六十日，風刀霜劍嚴相逼。明媚鮮妍能几時，一朝漂泊難尋覓。花開易見落難尋，階前悶煞葬花人。獨把花鋤淚暗洒，洒上空枝見血痕。杜鵑無語正黃昏，荷鋤歸去掩重門。青燈照壁人初睡，冷雨敲窗被未溫。怪儂底事倍傷神？半為憐春半惱春。憐春忽至惱忽去，至又無言去不聞。昨宵亭外悲歌發，知是花魂與鳥魂？花魂鳥魂總難留，鳥自無言花自羞。 愿儂脅下生雙翼，隨花飛到天盡頭。天盡頭，何處有香丘？未若錦囊收艷骨，一抔淨土掩風流。質本潔來還潔去，不教污淖陷渠溝。爾今死去儂收葬，未卜儂身何日亡？儂今葬花人笑痴，他年葬儂知是誰？試看春殘花漸落，便是紅顏老死時。一朝春盡紅顏老，花落人亡兩不知！

Táng hoa từHoa tạ hoa phi phi mãn thiênHồng tiêu hương đoạn hữu thuỳ liênDu ti nhuyễn hệ phiêu xuân tạLạc nhứ khinh triêm phốc tú liêm.Liêm trung nữ nhi tích xuân mộSầu tự mãn hoài vô thích xứThủ bả hoa sừ xuất tú liêmNhẫn đạp lạc hoa lai phục khứ?Liễu ti du giáp tự phương phiBất quản đào phiêu dữ liễu phiĐào lý minh niên năng tái phátMinh niên khuê trung tri hữu thuỳ.Tam nguyệt hương sào dĩ luỹ thànhLương gian yến tử thái vô tìnhMinh niên hoa phát tuy khả trácKhước bất đạo nhân khứ lương không sào dã khuynh!Nhất niên tam bách lục thập nhậtPhong đao sương kiếm nghiêm tương bứcMinh mị tiên nghiên năng kỷ thìNhất triêu phiêu bạc nan tầm mịch.Hoa khai dị kiến lạc nan tầmGiai tiền muộn sát táng hoa nhânĐộc ỷ hoa sừ lệ ám sáiSái thượng không chi kiến huyết ngân.Đỗ quyên vô ngữ chính hoàng hônHà sừ quy khứ yểm trùng mônThanh đăng chiếu bích nhân sơ thuỵLãnh vũ xao song bị vị ôn.Quái nùng để sự bội thương thầnBán vị liên xuân bán não xuânLiên xuân hốt chí não hốt khứChí hựu vô ngôn khứ bất vănTạc tiêu đình ngoại bi ca phátTri thị hoa hồn dữ điểu hồn?Hoa hồn điểu hồn tổng nan lưuĐiểu tự vô ngôn hoa tự tuNguyện nô hiếp hạ sinh song dựcTuỳ hoa phi đáo thiên tẫn đầuThiên tẫn đầu, hà xứ hữu hương khâu?Vị nhược cẩm nang thu diễm cốtNhất bồi tịnh thổ yểm phong lưuChất bản khiết lai hoàn khiết khứBất giao ô náo hãm cừ câu.Nhĩ kim tử khứ nùng thu tángVị bốc nùng thân hà nhật vongNùng kim táng hoa nhân tiếu siTha niên táng nùng tri thị thuỳ?Thí khán xuân tàn hoa tiệm lạcTiện thị hồng nhan lão tử thìNhất triêu xuân tận hồng nhan lãoHoa lạc nhân vong lưỡng bất tri

Bài từ chôn hoa (người dịch: nhóm Vũ Bội Hoàng)Hoa bay hoa rụng ngập trời,Hồng phai hương lạt ai người thương hoa?Đài xuân tơ rủ la đà,Rèm thêu bông khẽ đập qua bên ngoài.Kìa trong khuê các có người,Tiếc xuân lòng những ngậm ngùi vẩn vơ.Vác mai rảo bước bước ra,Lòng nào nỡ giẫm lên hoa thế này?Vỏ du tơ liễu đẹp thay,Mặc cho đào rụng, lý bay đó mà.Sang năm đào lý trổ hoa,Sang năm buồng gấm biết là còn ai?Tháng ba tổ đã xây rồi,Trên xà hỏi én quen người hay không?Sang năm hoa lại đâm bông,Biết đâu người vắng, lầu hồng còn trơ?Ba trăm sáu chục thoi đưa,Gươm sương dao gió những chờ đâu đây.Tốt tươi xuân được mấy ngày,Chốc đà phiêu dạt, bèo mây thêm sầu.Nở rồi lại rụng đi đâu,Người chôn hoa những rầu rầu đòi cơn.Cầm mai lệ lại ngầm tuôn,Dây trên cành trụi hãy còn máu rơi.Chiều hôm quyên lặng tiếng rồi,Vác mai về đóng cửa ngoài buồn tênh.Ngả người trước ngọn đèn xanh,Ngoài song mưa tạt, bên mình chăn đơn.Mình sao vơ vẩn từng cơn?Thương xuân chi nữa lại hờn xuân chi?Thương khi đến, hờn khi đi,Đến lừ lừ đến, đi lỳ lỳ đi.Ngoài sân tiếng khóc rầm rì,Chẳng hồn hoa đấy, cũng thì hồn chim.Hồn kia lảng vảng khôn tìm,Chim càng lặng lẽ, hoa thêm sượng sùngThân này muốn vẫy vùng đôi cánh,Nơi chân trời liệng cánh hoa chơi!Nào đâu là chỗ chân trời,Nào đâu là chỗ có đồi chôn hoa?Sẵn túi gấm đành ta nhặt lấy,Chọn nơi cao che đậy hương tàn.Thân kia trong sạch muôn vàn,Đừng cho rơi xuống ngập tràn bùn nhơ.Giờ hoa rụng có ta chôn cất,Chôn thân ta chưa biết bao giờ.Chôn hoa người bảo ngẩn ngơ,Sau này ta chết, ai là người chôn?Ngẫm khi xuân muộn hoa tàn,Cũng là khi khách hồng nhan về giàHồng nhan thấm thoắt xuân qua,Hoa tàn người vắng ai mà biết ai!

Đào hoa hành

Bài này nằm trong hồi 70 của Hồng Lâu Mộng

桃花行桃花簾外東風軟，桃花簾內晨妝懶：簾外桃花簾內人，人與桃花隔不遠；東風有意揭簾櫳，花欲窺人簾不卷。桃花簾外開仍舊，簾中人比桃花瘦；花解憐人花亦愁，隔簾消息風吹透。風透簾櫳花滿庭，庭前春色倍傷情：閑苔院落門空掩，斜日欄杆人自憑。憑欄人向東風泣，茜裙偷傍桃花立；桃花桃葉亂紛紛，花綻新紅葉凝碧。霧裹煙封一萬株，烘樓照壁紅模糊；天機燒破鴛鴦錦，春酣欲醒移珊枕。侍女金盆進水來，香泉影蘸胭脂冷！胭脂鮮艷何相類，花之顏色人之淚，若將人淚比桃花，淚自長流花自媚，淚眼觀花淚易乾，淚乾春盡花憔悴。憔悴花遮憔悴人，花飛人倦易黃昏；一聲杜宇春歸盡，寂寞簾櫳空月痕。

Đào hoa hànhĐào hoa liêm ngoại đông phong nhuyễnĐào hoa liêm nội thần trang lãnLiêm ngoại đào hoa liêm nội nhânNhân dữ đào hoa cách bất viễnĐông phong hữu ý yết liêm lungHoa dục khuy nhân liêm bất quyểnĐào hoa liêm ngoại khai nhưng cựuLiêm trung nhân tỉ đào hoa sấuHoa giải liên nhân hoa diệc sầuCách liêm tiêu tức phong xuy thấuPhong thấu liêm lung hoa mãn đìnhĐình tiền xuân sắc bội thương tìnhNhàn đài viện lạc môn không yểmTà nhật lan can nhân tự bằngBằng lan nhân hướng đông phong khấpThiến quần thâu bạng đào hoa lậpĐào hoa đào diệp loạn phân phânHoa trán tân hồng diệp ngưng bíchVụ khoả yên phong nhất vạn chuHồng lâu chiếu bích hồng mô hồThiên cơ thiêu phá uyên ương cẩmXuân hàm dục tỉnh di san chẩmThị nữ kim bồn tiến thuỷ laiHương tuyền ảnh trám yên chi lãnhYên chi tiên diễm hà tương loạiHoa chi nhan sắc nhân chi lệNhược tương nhân lệ tỉ đào hoaLệ tự trường lưu hoa tự mỵLệ nhãn quan hoa lệ dị canLệ can xuân tận hoa tiều tuỵTiều tuỵ hoa già tiều tuỵ nhânHoa phi nhân quyện dịch hoàng hônNhất thanh đỗ vũ xuân quy tậnTịch mịch liêm lung không nguyệt ngân

Bài hành hoa đào (Người dịch: nhóm Vũ Bội Hoàng)Hoa đào nọ ngoài rèm gió liệng,Người trong rèm sớm biếng điểm trang.Trong ngoài chừng độ tấc gang,Người đây hoa đấy lại càng gần thêm.Gió muốn thổi cho rèm lại mở,Hoa muốn nhòm rèm cứ đứng ngay.Ngoài rèm hoa vẫn nở đầy,Mà trong rèm lại người gầy hơn hoa.Hoa cũng biết xót xa ai đó,Đứng ngoài rèm nhờ gió hỏi han.Gió luồn hoa đã đầy sân,Ngoài sân hoa những tần ngần nhớ ai?Sân rêu bám phía ngoài khép cửa,Bóng chiều về người tựa lan can.Tựa lan nhìn gió lệ tràn,Quần hồng rón rén dạo vườn hoa chơi.Kìa hoa lá tơi bời trên dưới,Hoa ửng hồng, lá rọi màu xanh.Khói tuôn phủ kín muôn cành,Bóng lờ mờ thắm, in quanh vách lầu.Mặt trời chói nát nhàu chăn gấm,Gối san hồ giấc ấm vừa tan.Gái hầu dâng chậu kim bồn,Chè hương ấm giọng phấn son lạnh mùi.Này người đẹp hoa tươi là thế,Sao hoa tươi mà lệ vẫn rơi?Đem hoa ví với lệ người,Lệ tuôn lã chã hoa cười lả tơi.Xem hoa mai lệ vơi vơi cạn,Lệ cạn rồi xuân chán hoa buồn,Hoa buồn người cũng héo hon,Hoa bay, người lả, chiều hôm còn gì?Tiếng quyên bỗng gọi xuân đi,Rèm này lặng lẽ trăng kia lờ mờ!

Nguyên mẫu

Gần đây, trong quá trình khảo chứng Hồng Lâu Mộng, nhiều nhà Hồng học cho rằng nguyên mẫu của nhân vật Lâm Đại Ngọc chính là Lý Hương Ngọc, cháu gái của quan Tô Châu chức tạo Lý Hú dưới thời Khang Hy, con gái của quan diêm khoá Lưỡng Hoài Lý Đỉnh. Nhà họ Lý và nhà họ Tào có quan hệ với nhau mật thiết. Tuy nhiên, theo nhà Hồng học Chu Nhữ Xương trong cuốn Hồng Lâu Mộng tân chứng thì cháu gái của Lý Hú có khả năng là nguyên mẫu của nhân vật Sử Tương Vân.

Mặt khác, Hồng Lâu Mộng ở hồi 19 Tình đằm thắm đêm khuya hoa biết nói; Ý triền miên ngày vắng ngọc thêm hương, Bảo Ngọc cùng Đại Ngọc nằm trên giường nói chuyện với nhau, để Đại Ngọc đỡ buồn ngủ, Bảo Ngọc đã kể chuyện con chuột đi ăn trộm khoai thơm [1]:

Năm ấy vào ngày mùng bảy tháng chạp, một con chuột già lên ngồi trên cao truyền phán công việc: "Ngày mai là mồng tám tháng chạp, người ta đều nấu cháo "lạp bát". Nay trong động ta đương thiếu hoa quả, đồ ăn. Nhân dịp này chúng ta đi kiếm lấy mấy thứ"... Còn khoai thơm, chuột già rút lệnh tiễn ra hỏi: "Ai đi ăn trộm?". Có con chuột bé nhỏ, yếu đuối nhất chạy ra xin đi. Chuột già và các chuột khác thấy nó yếu đuối, sợ không quen việc, không cho đi. Nó nói: "Tôi tuy nhỏ yếu, nhưng pháp thuật rất mầu nhiệm, ăn nói linh lợi, có mưu sâu sắc, đi chuyến này chắc tôi ăn trộm tài hơn cả". Một con khác hỏi làm thế nào mà cho là tài? Chuột con nói: "Tôi không ăn trộm đường hoàng như bọn kia. Tôi chỉ quay mình một cái biến thành củ khoai thơm, rồi lẩn vào trong đống khoai. Không ai nhận ra. Sau tôi khe khẽ khuân ra và dần dần khuân hết cả đống. Thế chẳng tài hơn bọn kia cứ trơ tráo đi ăn trộm hay sao?". Những con chuột kia đều nói: "Giỏi đấy, nhưng cách biến thế nào? Làm thử cho chúng ta xem nào?". Chuột con nghe rồi cười nói: "Việc ấy khó gì. Tôi biến cho mà xem". Nói xong nó quay mình biến ngay thành một cô con gái rất đẹp. Mấy con chuột khác vộI cười nói: "Nhầm rồi! Nhầm rồi! Trước nói biến thành củ khoai thơm, sao lại biến thành một cô gái?". Con chuột con trở lại nguyên hình cười nói: "Chúng bay không biết rõ chuyện đời! Chỉ biết củ ấy là củ khoai thơm, mà không biết cô gái nhà cụ Lâm mới chính là "ngọc thơm[2]" đấy!"

Qua đó tác giả đã cố ý ám chỉ rằng nhân vật Lâm Đại Ngọc chính là Lý Hương Ngọc hóa thân.